ค่ายสารคดี day1

เมือเสาร์ที่แล้วเป็นวันแรกที่ค่ายสารคดีได้เริ่มต้นขึ้น
ยอมรับว่าตื่นเต้นมากกก แต่ไม่ได้ตื่นเต้นเพราะจะได้ไปค่ายสารคดีหรอก
ตื่นเต้นเพราะจะได้ไปเจอ Song joong ki ในงานแฟนมีตต่างหาก

อย่านอกเรื่อง กลับเข้ามาเล่าเรื่องค่ายสารคดีวันนี้
เริ่มต้นก็ลงทะเบียนก็จะได้ของมากมาย
ตั้งแต่เสื้อ ป้ายชื่อ แฟ้ม ที่ด้านในอัดแน่นไปด้วยกำหนดการ ตัวอย่างงานเขียนสารคดีและกระดาษเปล่าๆ

ด้วยความที่เป็นวันแรก จึงมีพิธีการค่อนข้างเยอะ
เริ่มตั้งแต่เปิดตัว พูดเกริ่น รวมถึงผู้สนับสนุนก็คือ SCG
เราก็เหนื่อยๆ เพลียๆ เพราะเมื่อวานไปตาม Song joongki ด้วยแหละ
(ซึ่งการตามแบบนี้ คงเป็นครั้งแรกและครั้งสุดท้าย ไม่ไหว เหนื่อยมากๆ)

หลังจากนั้น คุณวันชัย ที่เคยเป็นอดีตบรรณาธิการ นิตยสารสารคดีนับสิบๆ ปี ก็มาพูดก่อนในหัวข้อ
“สารคดีกับบรรณพิภพไทย” เราก็แบบเฮ้ย! แค่หัวข้อยังไม่ค่อยเข้าใจ เนื้อเรื่องจะเข้าใจไหม(วะ)

แต่สรุปง่ายๆ ก็คือเขามาเล่าเรื่องเกี่ยวกับการทำสารคดี รวมไปถึงประสบการณ์ของตัวเขา
เขาสอนว่า เราต้อง “ฟัง” แต่ไม่จำเป็นต้อง “เชื่อ”
เพราะความเชื่อเป็นเรื่องส่วนบุคคล และคนไทยก็สอนผิด เพราะชอบสอนว่าให้เด็ก “เชื่อฟัง” ผู้ใหญ่
(จริงๆ แล้ว “เชื่อ” กับ “ฟัง” มันเป็นคนละคำกันเลย)

แค่ขึ้นต้นมาก็โดนละ แล้วพี่เขาก็ถามว่า ทำไม “คำถามสำคัญกว่าคำตอบ”
เราก็มึนๆ เหมือนเพิ่งเจอคำถามนี้ที่ a-chieve shadow เมื่ออาทิตย์ที่แล้วเลย
เขาก็เฉลยว่าการตั้งคำถามที่ดีจะทำให้ได้คำตอบที่ดีไปด้วย

ยังไง?

ลองดู 2 คำถามที่พี่เขายกมานะ เหตุการณ์สมมติคือนายกปูไปเยี่ยมบ้านป๋าเปรม

นักข่าวคนแรกถามว่า “นายกรู้สึกอย่างไรบ้างคะ”

นักข่าวอีกคน “นายกคิดว่าการไปเยี่ยมบ้านป๋าเป็นการปรองดองหรือไม่คะ”

เห็นความแตกต่างของสองคำถามไหมคะ แค่ดูก็รู้แล้วว่าคำถามหลังดีกว่า
เพราะจะช่วยชักจูงไปให้ได้คำตอบที่ชัดเจนด้วย

และพี่เขายังสอนอีกกว่า การเดินทางทำสารคดีก็คือการได้ออกเดินทางไปในที่ใหม่ๆ
พี่เขาถามกลับว่า “เราคิดว่าโลกเราใหญ่ไหม” แน่นอน ทุกคนตอบว่าใหญ่

พี่เขา (ความจริงเป็นรุ่นลุงหรือรุ่นตาเราได้แล้วอ่ะ) ก็บอกว่าแต่โลกก็เป็นส่วนหนึ่งของระบบสุริยะ
เป็นส่วนหนึ่งของทางช้างเผือกไปจนถึงจักรวาล ที่ห่างไกลกันเป็นหลายแสนล้านปีแสง

เมื่อนั้นเราก็จะเข้าใจว่า มนุษย์เป็นเพียงสิ่งมีชีวิตตัวเล็กๆ ที่เล็กมากๆจริงๆ
ปัญหาของมนุษย์ยิ่งเล็กกว่านั้นอีก เทียบไม่ได้กับจักรวาลอันกว้างใหญ่
ดังนั้นใครที่คิดว่าปัญหาของตัวเองเป็นเรื่องใหญ่ ก็ลองคิดใหม่ดูนะ

และพี่เขายังบอกว่า การออกไปเดินทางท่องเที่ยว จะทำให้เราได้งานเขียนที่มีคุณค่าอีกด้วยแหละ
ที่สำคัญที่พี่ๆ หรือครูทีมสารคดีเขาเน้นแล้วเน้นอีก ก็คือสารคดีต้องไม่มีการบิดเบือน
ถ้าถ่ายภาพสารคดีก็ต้องเป็นแบบนั้น ห้าม Photoshop หรือใส่แอพลงไป

เช่นเดียวกับการเขียน แม้กระทั่งข่าวก็ผิดเพี้ยนไปทุกทีเช่น “ช้างใจโหด ฆ่าควานช้าง”
เขาถามกลับว่า นักข่าวรู้ได้อย่างไรว่าช้างมันใจโหด
ทั้งหมดเป็นเพียงการใส่สีเติมแต่งลงไปให้ข่าวน่าสนใจแต่ผิดเพี้ยนไปจากความจริง

ทั้งหมดที่เล่ามานี้ จริงๆก็ยังเป็นเพียงส่วนเล็กๆ ของเช้าวันนี้เท่านั้นนะคะ
จะเป็นยังไงต่อ เดี๋ยวมาเล่าให้ฟังในวันพรุ่งนี้ค่ะ

วันนี้ขอตัวไปปั่นงานที่เหลือต่อละ มีอะไรทิ้งไว้ในกล่องคอมเม้นต์ด้านล่างได้เลยนะ แล้วเจอกันค่ะ